W tym artykule dowiesz się krok po kroku, jak powinna wyglądać ocena ryzyka instytucji obowiązanej zgodnie z Art. 27 ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu.
Zobaczysz również, jak Asystent Oceny Ryzyka, czyli profesjonalne narzędzie do samodzielnego sporządzenia oceny ryzyka może Ci w tym pomóc.
Pamiętaj! Ocena Ryzyka musi być w formie dokumentu (papierowego lub elektronicznego). Nie możesz jej stworzyć ad hoc w czasie kontroli.
Czym jest Ocena Ryzyka Instytucji ObowiÄ…zanej?
Instytucje obowiązane oprócz nadania kategorii ryzyka dla każdego klienta muszą również nie rzadziej niż co dwa lata ocenić same siebie. Zatem ocena ryzyka instytucji obowiązanej pokazuje, czy sposób, w jaki jest prowadzona działalność instytucji zwiększa szansę prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu.
Przykładowo, klienci kasyna z wiadomych przyczyn mogą łatwiej wyprać pieniądze za jego pośrednictwem. Zatem, instytucja obowiązana, taka jak kasyno poprzez działalność w branży o podwyższonym ryzyku prania pieniędzy powinna koniecznie uwzględnić ten wyraźny argument w ostatecznej ocenie ryzyka. Branża nie jest jedynym kryterium branym pod uwagę przy końcowej ocenie. Szeroki zakres czynników to podstawa każdej oceny ryzyka. Niewielkie biura rachunkowe co do zasady nie należą do działalności o podwyższonym ryzyku, natomiast wcale nie oznacza to, że ostateczna ocena nie ukształtuje się na poziomie wysokim.
Jak sporządzić ocenę ryzyka?
Krok pierwszy - wymień niezbędne czynniki oceny ryzyka
Odpowiednio sporządzona ocena ryzyka musi przynajmniej uwzględniać poniże czynniki ryzyka dotyczące:
Klientów
Produktów oraz usług
Państw lub obszarów geograficznych
Transakcji lub kanałów dostaw
Brak kompletu czynników to niewypełnienie ustawowych obowiązków!
Czynniki dotyczące klientów:
Jaki jest procentowy udział klientów z przypisaną kategorią ryzyka wysokie? Ilu klientów sklasyfikowanych jako PEP posiada instytucja? Odpowiedzi na tego rodzaju pytania muszą znaleźć się w sekcji dotyczącej klientów.
Czynniki dotyczące produktów i usług:
Czy instytucja posiada produkty umożliwiające dokonywanie transakcji gotówkowych? Czy instytucja posiada produkty umożliwiające dokonywanie płatności do/z osób trzecich niebędących klientami instytucji?
Czynniki dotyczące państw lub obszarów geograficznych:
Ilu klientów jest powiązanych z państwami wysokiego ryzyka? Czy instytucja posiada oddziały zlokalizowane poza obszarami Polski?
Czynniki dotyczące transakcji lub kanałów dostaw:
Jaka jest szacowana skala transakcji gotówkowych? Czy instytucja umożliwia pozyskiwanie klientów przez pośredników?
Protip: im więcej czynników tym lepiej
Krok drugi - nadaj każdemu czynnikowi własną ocenę ryzyka
Najczęściej stosuje się skalę czterostopniową: Ryzyko niskie, średnie, wysokie oraz nieakceptowalne. Propozycje pytań wymienionych wyżej mają Ci pomóc w przypisaniu oceny dla poszczególnego czynnika. Uważam, że minimum to uwzględnienie, chociaż pięciu pytań w każdej sekcji.
Wybrana ocena dla poszczególnego czynnika to tzw. poziom ryzyka inherentnego, czyli takiego bez wdrożenia żadnych rozwiązań ograniczających (inaczej mitygujących) ryzyko.
Krok trzeci – wymień obszary wyższego ryzyka wymagające mitygantów
Będą one dotyczyły czynników z poprzednich kroków. Przykładowo, jeśli sekcja czynniki dotyczące transakcji lub kanałów dostaw generuje wysokie ryzyko, to jeśli zamiarem instytucji jest obniżenie ryzyka do poziomu docelowego należy przedstawić czynnik łagodzący (np. dodatkowe szkolenia dla pracowników lub wzmożony monitoring transakcji).
Krok czwarty – wybierz ostateczny poziom oceny ryzyka oraz napisz podsumowanie
Finałowy poziom oceny ryzyka to tzw. ryzyko rezydualne, czyli ryzyko pozostające po wdrożeniu czynników łagodzących wymienionych wcześniej. Ocena na poziomie nieakceptowalnym oznacza poziom ryzyka przekraczający apetyt instytucji obowiązanej. Podsumowanie powinno zawierać przede wszystkim uzasadnienie ostatecznej oceny, jak również planowane działania w celu np. obniżenia jego poziomu.
Czy można używać gotowego wzoru oceny ryzyka?
Odradzam stosowanie gotowych oraz mocno generycznych szablonów dostępnych za darmo w Internecie (często z niepewnego źródła). Ocena ryzyka (AML) musi być unikatowa oraz dopasowana do charakteru instytucji obowiązanej. Stosując prosty gotowiec mocno ryzykujesz otrzymanie kary finansowej, o czym nieraz wspominał GIIF.
Proponowane rozwiÄ…zanie
Jeśli masz chwilę polecam sprawdzić Asystenta Oceny Ryzyka. Pozwoli Ci on szybko stworzyć kompletną ocenę ryzyka bez względu na poziom znajomości przepisów AML. Nie jest to generyczny szablon, lecz profesjonalne narzędzie posiadające m.in. 40 automatycznych pól oraz obszerne wyjaśnienia wszystkich czynników determinujących ostateczne ryzyko.
Możesz tutaj pobrać wersję demo całkowicie za darmo.
Pełna wersja produktu kosztuje mniej niż większość książek w Empiku.
Ocena ryzyka (AML) to wymagający temat, dlatego mam nadzieję, że artykuł okazał się pomocny. Pamiętaj, że sporządzając rzetelną i dopracowaną ocenę ryzyka udowadniamy wysoką świadomość przepisów AML i tym samym bardzo mocno ograniczamy szansę otrzymania kary finansowej. Warto rozważyć skorzystanie z usług specjalistów tym bardziej, jeśli są oferowane w przystępnej cenie.
Wersję demo możesz również pobrać całkowicie za darmo.